|
Tal vez en otro instante
alcance lo que ahora no pudo la palabra
sobre el papel se posará más hecha
y dirá lo que ha visto
traducirá los sueños
y será en la metáfora el guiño rutilante
mas no seré yo entonces
no serán estos signos los que ahora me empujan
a escribir muy desnuda
y no será lo mismo el cristal de mis manos
el ruido de la pluma al rozar la cuartilla
no será lo mismo
la verdad que ahora enseña
su inocencia.
AUTOGRAFÍA
Por lo demás no importa que yo escriba
esta tarde
una composición muy triste
las palabras
no son sino el pretexto de cerciorarte en ellas
al perpetrar recuerdos y adelgazar otoños
lo que
intento decir
-si acaso interpretar para mí mismo-
con la fidelidad solar de los espejos
es que fuera de aquí ya está la vida
y que
las únicas razones que te restan serán de
acabamiento
mejor
de cierta sensatez
incluso aceptación de lo negado
porque ya estaba escrito
fuera de aquí el amor estaba escrito
que lo pregona el mar desde muy lejos
y la avecilla frágil en una tarde rota
igual a ésta
desde el asedio incontenible
de las linfas
a la abdía de la sangre
en corazón del solo
tú
que ya vas para viejo
contigo a solas preguntándote
si ya nada es verdad para seguir viviendo
tú
la compasión humana
de
los
dioses.
HOJA DE BOJ
Madre,
este es el mismo lugar donde hemos estado
muchas veces.
El mismo territorio en donde anidan los castaños
y cimbrea el helecho un viento de semillas
que tú cogías siempre
para sembrar de sueños las macetas.
Madre,
esta luz que ahora alumbra,
despiadada,
en el mismo corazón de la memoria
aún custodia tus pasos desde entonces.
Aquí están todavía la higuera y el gorrión,
las praderas encintas del maíz
y la nube que anuncia la tormenta,
fantasma de mis miedos.
Aquí, todavía, las moreras
y el arrogante pino
de los montes poetas de mi infancia.
Hubiera vuelto a ver la dimensión del fuego
en el solsticio del verano,
la guadaña templada al filo de la luz
y la orfandad del roble.
Volvería a sentir tus manos artesanas dibujando
impacientes, por mañanas de escuela,
dos trenzas de alfabeto en mis cabellos rubios.
Pero fiel a tu noche,
a tu morir con prisa,
hoy he posado en el poema esta herida muy vieja
que oculté para ti
debajo de las sábanas.
Y he querido, por una sola vez,
romper el tiempo,
y acercarme al rosal y acariciar la rosa
(que me cortabas siempre)
como fruto de tierra, como hambre de siglos
de un instante de amor
o de breve caricia.
Volver es construir de nuevo una mirada
alrededor del tiempo.
Teñir de nuevo al sol los incendiados ojos
en alas de un dragón de mil cerezos.
Regresar otra vez hacia los mismos prados
y cortar su simiente con guadañas de humo
hasta que nunca más retoñen, padre.
Recorrer en precario cualquier día de entonces
fijando en los espejos el idioma del agua,
las funerarias lluvias
que esparcieron al mar nuestros silencios.
Ella viene de una mirada que aún recuerda el invierno
y el carburo encendido
por las altas paredes de la infancia.
Ella fue quien, callada, construyó territorios
de pétalos de rosa
por si un día llegaba a ser princesa.
Ella, que al caer de la noche inventaba ciudades
y buscaba entre sombras el fruto prohibido
para darle un bocado a la rutina.
Llega la luz,
la noche se ha llevado un silencio de arena,
fragmentos de algún crimen
y muchas lunas rotas
en la mano vencida ya sin tiempo.
Alza su rostro el sueño.
Sabe que ha perdido la noche
y que ha de volver muy pronto
a correr la cortina que hoy separa
-al alfabeto oscuro del idioma-
la vida de la muerte.
JUEGOS NOCTURNOS
Yo soy la narradora,
la autora del único relato
que firmo con mi nombre.
Ha llegado el instante de la página en blanco
y en mi párpado nace el hijo de la luna.
Hundo la mano en mí,
acaricio por dentro las cuerdas del violín
donde nadie me escucha.
Al instante que llego hay luz en la bombilla
y ojos que, desde lejos,
ni me miran.
Mis dedos, de por sí contradictorios,
adquieren precisión de ser ajenos
al momento en que escriben.
En lo oscuro tropiezan, se rebelan,
preguntan por mi frío y por mi fiebre
y un poco más cansados y más tristes,
en las primeras luces, me abandonan.
JARDÍN DE INVIERNO
Era como yo misma.
Venía de muy lejos
con mucho sol de invierno
en las pupilas.
Jamás le pregunté
de cuántas ciudades regresaba
ni a cuántos hombres
había conocido
o, tal vez, olvidado.
No quise preguntarle
por qué,
después de tanto tiempo,
aún brillaba en sus ojos
la rosa de mis noches.
EL HUSO DE LA RUECA
Cierto,
lo incierto de ser hombre queda escrito
en el cristal de un siglo.
Pero son precisas las palabras,
la herramienta tenaz de la memoria,
el musical latido.
Quema el ayer la vida,
arde en el espejo el brillo de una lágrima,
acaricia el dolor la belleza perdida.
Miro caer el agua:
el río desbordado trae un pájaro muerto
como un cuerpo de niño abandonado.
Escribo, ya es silencio.
FUEGOS FATUOS
Hay alfabetos como perros de presa
Que colonizan muchas voces.
Fragmentos de lecturas que se cuelan
amparadas en los oficios del lenguaje.
Hay quien simula ser la lanzadera
de apócrifas memorias,
quien se arroga el oficio de contar como nadie
las verdades a medias de la farsa;
el resto de las ruinas
que cada cual sostiene
como la última columna de su templo.
EXPIACIÓN DE PRIVILEGIO
Yo soy la cómplice perfecta
de todos mis errores.
Sujeto femenino y reincidente
en cuantas infracciones se me imputan
de extrema rebeldía:
sobre todo con las instituciones.
Habré jugado con ventaja
muchas veces,
habré dado la espalda
a emociones más fuertes
-en oficios de amor
confieso no haber sido
demasiado indulgente
con las debilidades de los otros-.
Que no se culpe a nadie
de esta cuota de libertad sin límites,
yo sola me he ganado por la mano
el derecho a estar sola,
sencillamente sola
a solas con mi vida.
DE LOS HILOS QUE SUJETAN LA COMETA
Aquí están mis dominios:
la prueba más palpable de mi infidelidad
al orden natural de la existencia.
Encontré muy temprano
mis propios laberintos,
las sombras que cubren de misterio
las raídas cortezas de los árboles.
Descorro los crepúsculos
de una ciudad perdida entre la niebla
lo mismo que un fragmento
de una historia futura.
Al sol de mi destierro
acaricio el plumaje de los amaneceres,
el vaho entretejido de nostalgia
que tiñe de imposible cuanto miro.
Desde un vitral de insomnio,
dejo mi cuerpo a solas
viendo pasar el mundo
rodando en una lágrima.
RETRATO
J. NIZÁN
MONTMARTRE (PARÍS). FEBRERO, 2001
Permanece en reposo
el rostro que ahora miro
con tristeza.
Propaga su desnudo la pupila,
habla el silencio
de un instante de luz
irrepetible.
Hay momentos
en que me devuelve lo vivido
como una carga que le excede
demasiado:
la juventud ardida,
la infancia declinada,
los rasgos,
deliberadamente humanos,
de la muerte.
Sobrecoge
esa quietud armónica
del labio,
la protección del párpado
para ocultar al lienzo
las huellas del cansancio,
el tiempo retenido en esos ojos
que nunca volverán a ser los míos.
Para Aurelio González Ovies
ARMADURA
Nada que declarar.
Pero sabéis que llevo
encima
instrumentos sensibles,
herramientas,
de afilado perfil,
armas,
de regular calibre,
capaces de vulnerar
-si fuera necesario-
ordenanzas al uso
del bien y buen vivir
cada vez que la vida
me hace trampas.
TRANSTERRADO
Hacía colocar sobre la puerta
la siguiente inscripción:
"el poeta trabaja
los días que está triste",
y así instauró la fórmula
de afinar hasta el límite
la soledad primera,
la perfección de los adioses
a que se debe someter
toda escritura
para ser ella misma.
Pertenecía a un mundo
en avanzado peligro de extinción;
la belleza de entonces se ha ido,
igual que su recuerdo, disipando.
Mas acaso el dolor
ya no resiste las celdas del saber,
el material desnudo de su voz,
esa forma callada de elegir
(entre la locura y la razón)
otra forma distinta
de aceptar como propias
las razones secretas del idioma,
las noches que alumbraron
por sus ojos
los instantes más fríos,
los amaneceres más secretos.
TIEMPO DE CALENDAS
Fueron muy intensos
pero breves,
los instantes guardados,
los días diferentes
que hasta ahora cumplí.
Como un ayer intacto
hoy miro en el espejo
una luz de fogata
que se ha quedado ardiendo
detrás de la memoria.
Y veo su fulgor,
la bruma entreverada
de las brasas
que dan fuego a mis ojos
como una muestra
de creación latente.
Parece que fue hoy
cuando aún medía el cielo
por estrellas fugaces,
cuando febrero resucitaba
en mí la tácita armonía
del invierno,
y era realmente hermoso
mirar el firmamento
con la súbita urgencia
de una emoción desconocida.
Era hermoso tener el mundo
entre las manos
-la ofrenda generosa de sus dones-
y no saber qué hacer con él,
no querer,
apasionadamente,
retenerlo.
FARO DEL FIN DEL MUNDO
Puedo,
si así lo quiero,
cambiar de soledad en un instante,
porque el silencio no admite compañía.
Si sobrevivo aún,
es porque no ignoro
que se ha cumplido el tiempo
de no perderlo más.
Y no ha de ser igual el mundo
que hoy desnuda mis ojos
ni idéntico el sonido de la lluvia
en el verde del brote de la hoja.
No habrán de ser lo mismo
los colores,
el peso de la luz
sobre la intimidad del río,
la licenciatura de los árboles
que otorga a cada hoja en movimiento,
las preguntas que tuve que guardarme
para saber de mí,
imán, rumbo y objeto de mí misma
geometría sin voz,
espejo donde poder mirarme,
ser yo misma.
Tras mucho caminar
habré encontrado al fin,
sobre el azul, alzadas,
-diseminados los perfiles y la historia-
bandadas de cometas,
los dones primigenios de belleza
otra vez tan desnuda,
cada día más lejos.
Yo sé muy bien que viene de regreso,
que va contando pasos
cual cuentas de rosario, como hacía de niña.
En el silencio de la tarde
siente en su corazón los latidos pausados
mientras silentes, muy despacio,
las articulaciones cobran vida.
La brevedad del tiempo consume, debilita,
no sólo el pensamiento
sino también la idea de todo cuanto quiso y pudo ser
tras el desnudo integral de la existencia.
Ella eligió, hasta la contención sin límites,
negarse a ser la misma;
que otros ojos la vieran apretando en sus manos
realidades y sueños,
sensaciones,
e intensidades varias
de impresiones.
Nadie sabrá jamás quien de las dos
escribió este poema,
quien, levantando muros, quiso
encerrar tristezas
sobre un folio lacrado
de silencios.
|
Misschien bereik ik
op een ander ogenblik wat het woord nu niet kon
het zal meer gevormd op het papier neerkomen
en zeggen wat het heeft gezien
het zal de dromen vertalen
en in de metafoor de stralende knipoog zijn
maar dan zal ik er niet zijn
deze tekens zullen er niet zijn die me nu voortstuwen
om zeer naakt te schrijven
en het kristal van mijn handen zal niet hetzelfde zijn
het geluid van mijn pen bij het raken van het blad
ze zal niet hetzelfde zijn
de waarheid die op dit ogenblik
haar onschuld toont
AUTOGRAAF
Overigens heeft het geen belang dat ik
deze middag
een droevig opstel schrijf
de woorden
zijn niets dan het voorwendsel om je in hen te overtuigen
door herinneringen te plegen en herfsten af te slanken
wat
ik bedoel te zeggen
- misschien te interpreteren voor mezelf -
met de zonnetrouw van de spiegels
is dat hier buiten het leven al bestaat
en dat
de enige redenen die je overblijven die van voltooiing
zullen zijn
beter
van zeker gezond verstand
inbegrepen de aanvaarding van het onbekwame
omdat het al geschreven stond
hier buiten stond de liefde geschreven
dat de zee het van ver rondbazuint
en het tere vogeltje op een gebroken middag
zoals deze
vanuit de onstuitbare belegering
van de lymfeklieren
naar de abdij van het bloed
in het hart van de enige
jij
die al stilaan ouder wordt
met jezelf alleen je aan het afvragen
of er wel iets waarheid is om te blijven leven
jij
het menselijke medelijden
van
de
goden
BUXUSBLAD
Moeder,
dit is dezelfde plaats waar we zo vaak
zijn geweest.
Hetzelfde gebied waar de kastanjebomen nestelen
en de varen een windvlaag spant van zaadjes
die jij altijd oppakte
om in de bloempotten dromen te zaaien.
Moeder,
dit licht dat nu meedogenloos
in hetzelfde
hart van de herinnering licht geeft
bewaakt vanaf toen uw stappen nog altijd.
Hier zijn nog de vijgenboom en de mus,
de met linten versierde maïsvelden,
en de wolk die de storm aankondigt,
spook van mijn angsten.
Hier nog de moerbeibomen
en de laatdunkende pijnboom
op de bergen dichters uit mijn kindsheid.
Was ik teruggegaan om de afmeting van het vuur
te zien bij de zomerzonnewende,
de zeis die werd getemperd op de rand van het licht
en de ouderloosheid van de eik,
ik zou opnieuw je werkhanden voelen die ongeduldig,
op schooldagochtenden, twee alfabetvlechten
in mijn blonde haar schetsten.
Maar trouw aan je nacht,
aan je haastige sterven,
heb ik vandaag in dit gedicht deze zeer oude wond gelegd
die ik voor jou onder
de lakens verborgen hield.
En voor een enkele keer heb ik
de tijd willen doorbreken
en naar de rozenstruik willen gaan en de roos strelen
(die jij me altijd plukte)
als vrucht van de grond, als honger van eeuwen
naar een ogenblik liefde
of een vluchtige aai.
Terugkeren is opnieuw zijn blik uitzetten
rond de tijd,
opnieuw de zon haar in brand gestoken ogen kleuren
in de vleugels van een draak van duizend kersenbomen.
Nogmaals weerkeren naar dezelfde weiden
en het zaad met zeisen van rook afsnijden
tot ze nooit meer uitbotten, vader.
In onzekerheid elke dag van toen doorlopen
terwijl je de taal van het water in de spiegels vastlegt,
de begrafenisregens
die onze stiltes over de zee uitstrooiden.
Zij komt uit een blik die nog aan de winter doet denken
en aan ontbrand carbid
langs de hoge muren van de kindertijd.
Zij was het die stilzwijgend territoriums vormde
van rozenbloembladen
voor het geval ze ooit princes werd.
Zij, die bij het vallen van de avond steden uitdacht
en tussen schaduwen de verboden vrucht zocht
om de routine een brok eten te geven.
Het licht komt,
de nacht heeft een stilte van zand meegenomen,
stukken van een misdaad
en veel gebroken manen
in de overwonnen hand zonder tijd al.
De droom heft zijn gezicht omhoog.
Hij weet dat hij de nacht heeft verloren
en dat hij gauw moet terugkeren
om het gordijn te openen dat vandaag
- aan het duistere alfabet van de taal -
het leven scheidt van de dood.
NACHTELIJKE SPELEN
Ik ben de vertelster,
de schrijfster van het enige verhaal
dat ik met mijn naam onderteken.
Het ogenblik van het onbeschreven blad is aangebroken
en in mijn ooglid wordt de zoon van de maan geboren.
Ik steek mijn hand in mij,
aai aan de binnenkant waar niemand mij hoort
de snaren van de viool.
Op het ogenblik dat ik aankom is er licht in de lamp
en ogen die uit de verte
mij niet bekijken.
Mijn vingers, uit zichzelf tegendraads,
krijgen op het tijdstip dat ze schrijven
de behoefte om vreemd te zijn..
In het duister struikelen ze, verzetten zich,
vragen me om mijn kou en om mijn koorts
en een beetje vermoeider en wat droeviger
laten ze mij bij het eerste licht in de steek.
WINTERTUIN
Hij was zoals ikzelf.
Hij kwam van heel ver
met veel winterzon
in zijn pupillen.
Nooit vroeg ik hem
van hoeveel steden hij weerkeerde
noch hoeveel mensen
hij had gekend
of, wie weet, vergeten.
Ik wenste hem niet te vragen
waarom
na zoveel tijd
de roos van mijn nachten
nog in zijn ogen schitterde.
DE KLOS VAN HET SPINNEWIEL
Zeker,
het onzekere van het mens-zijn staat geschreven
in het kristal van een eeuw.
Maar de woorden zijn noodzakelijk,
het hardnekkige gereedschap van het geheugen,
het muzikale bonzen.
Het gisteren verschroeit het leven,
in de spiegel brandt de glans van een traan,
de pijn liefkoost de verloren schoonheid.
Ik zie het water vallen
de overstroomde rivier voert een dode vogel mee
gelijk het lichaam van een achtergelaten kind.
Ik schrijf, er is al stilte.
DWAALLICHTEN
Er bestaan alfabetten gelijk prooihonden
die veel stemmen koloniseren.
Lectuurfragmenten die geborgen
binnensluipen in de functies van de taal.
Iemand geeft voor het weefspoel van
de apocriefe herinneringen te zijn,
iemand eigent zich de functie toe de waarheden
voor de helft kluchtspel te vertellen zoals geen;
het overschot van ruïnes
dat elkeen ondersteunt
als was het de laatste zuil van zijn tempel.
BOETE VOOR HET VOORRECHT
Ik ben de volmaakte handlangster
van al mijn vergissingen.
Vrouwelijk onderwerp en recidiviste
voor alle inbreuken met extreem verzet
die ze mij aanwrijven
vooral tegen de gevestigde lichamen.
Ik zal verschillende keren met voorsprong
hebben gespeeld,
ik zal sterkere emoties
de rug hebben toegedraaid
- ik beken dat ik
in liefdeskwesties niet bepaald
toegeeflijk ben geweest
voor de zwakheden van anderen -.
Van dit vrijheidsaandeel zonder beperkingen
hoef je niemand de schuld te geven,
ik alleen met eigen hand heb mij
het recht gewonnen om alleen te zijn,
gewoon alleen,
in mijn eentje met mijn leven.
OVER DE DRADEN DIE DE VLIEGER VASTHOUDEN
Hier liggen mijn rijksgebieden:
het tastbaarste bewijs van mijn trouweloosheid
aan de natuurlijke orde van bestaan.
Mijn eigen doolhoven
kwam ik heel vroeg tegen,
de schaduwen die het geheim van de
sjofele schors der bomen bedekken.
Ik schuif de schemeringen weg
van een stad die in nevel verloren ligt
als was het een fragment
van een toekomstige geschiedenis.
Van de zon van mijn verbanning
koester ik de vederdos van de dageraden,
het waas met weemoed doorweven
dat aan al wat ik zie de kleur 'onmogelijk' geeft..
Vanuit een gebrandschilderd raam vol slapeloosheid
laat ik mijn lichaam achter, alleen,
en zie de wereld langskomen,
hoe hij ronddraait in een traan.
TEKENING
J. NIZÁN
MONTMARTRE (PARIJS). FEBRUARI, 2001
Het blijft in rust verzonken,
het gezicht dat ik nu
verdrietig bekijk.
De pupil verspreidt haar naaktheid,
spreekt de stilte
van een ogenblik
onherhaalbaar licht.
Er zijn ogenblikken
waarop het doorleefde mij
als een last die hem te zwaar is
de verdorde
jeugd teruggeeft,
de voorbije kindertijd,
de opzettelijk
humane gelaatstrekken
van de dood.
Ik overval
die harmonische rust
van de lip,
de beschutting van de wenkbrauw
om de sporen van de vermoeienis
voor het doek te verhullen,
de tijd die weerhouden ligt in die ogen
die nooit opnieuw de mijne zullen zijn.
Voor Aurelio González Ovies
WAPENRUSTING
Niets aan te geven.
Maar jullie weten dat ik
gevoelige instrumenten
bij me heb,
werktuigen
met scherpe zijkant,
wapens
van degelijk kaliber
in staat om te verwonden
- indien het nodig was -
verordeningen in de trant van
het wel en goed leven
elke keer dat het leven
mij in de luren legt.
OVERGEPLANT
Hij liet op zijn deur
het volgende opschrift aanbrengen:
"de dichter werkt
op de dagen waarop hij droevig is",
en voerde zo de formule in
om tot het uiterste de grootste
eenzaamheid te perfectioneren,
de volmaaktheid van de vaarwels
waaraan alle schriftuur
zich moet onderwerpen
om zichzelf te zijn.
Hij behoorde tot een wereld
in gevorderde staat van verdelging,
de schoonheid van destijds is, evenals
zijn herinnering, aan het vervagen gegaan.
Maar misschien weerstaat de droefheid
de kamers van het weten niet meer,
het naakte materiaal van zijn stem,
die verzwegen vorm van kiezen
(tussen waanzin en rede)
een andere verschillende vorm
om de geheime drijfveren van de taal
als eigen te aanvaarden,
de nachten die door zijn ogen
de koudste
ogenblikken verlichtten,
de geheimste dageraden.
TIJD VAN SINT-JUTTEMIS
Ze waren intens
maar kort
de bewaarde ogenblikken,
de afwijkende dagen
die ik tot hiertoe volbracht.
Zoals een ongeschonden gisteren
bekijk ik vandaag in de spiegel
een groot vreugdevuur
dat achter de herinnering
is blijven branden.
En ik zie zijn glans,
de nevel in lagen
van de gloeiende houtskool
die vuur brengt in mijn ogen
als een bewijs
van verborgen schepping.
Het schijnt dat het vandaag was
dat ik nog met vallende sterren
de hemel opmat;
dat februari in mij
de stille harmonie
van de winter tot leven bracht,
en het was werkelijk mooi om
naar de hemel te kijken
met de plotse dringende nood
aan een onbekende ontroering.
Het was mooi om de wereld
in zijn handen te houden
- de edelmoedige offerande van zijn gaven -
en niet te weten wat ermee te doen,
hem niet
hartstochtelijk
willen weerhouden.
VUURTOREN VAN HET EINDE VAN DE WERELD
Ik kan,
als ik dat echt wil,
ogenblikkelijk van eenzaamheid wisselen
want de stilte staat geen gezelschap toe.
Als ik nog overleef
is het omdat ik niet weet
dat de tijd voorbij is
om hem niet nog meer te verliezen.
En de wereld hoeft niet dezelfde te zijn
als degene die vandaag mijn ogen ontkleedt
en het geluid niet gelijk aan de regen
op het groen van de bladknop.
De kleuren hoeven niet hetzelfde
te zijn,
het gewicht van het licht
op de intimiteit van de rivier,
de licentie van de bomen
die aan elk blad in beweging het recht
verleent op de vragen die ik moest bewaren
om mezelf te kennen,
magneet; koers en doel van mezelf
meetkunde zonder stem,
spiegel waarin ik me kan bekijken,
mezelf zijn.
Na veel rondtrekken
- als de geschiedenis en de contouren
vervaagd zijn -
zal ik eindelijk boven het blauw
verheven zwermen kometen hebben gevonden,
de eerstgeboortegaven van schoonheid
opnieuw zo naakt,
elke dag verder.
Ik weet heel goed dat ze net terug is,
dat ze haar stappen loopt te tellen
als kralen van een rozenkrans zoals ze als kind deed.
In de stilte van de middag
voelt ze in haar hart de bedaarde slagen
terwijl sereen, heel langzaam
haar gewrichten leven herwinnen.
De korte duur van de tijd verteert, verzwakt
niet alleen de gedachte
maar ook de opvatting van al wat ze, na de totale
naaktheid van het bestaan, wou of kon zijn.
Zij verkoos, tot in de beteugeling zonder grenzen,
te weigeren om dezelfde te zijn, of
dat andere ogen haar zouden zien als ze in haar handen
realiteiten en dromen aan het verkreukelen was,
belevenissen
en uiteenlopende intensiteit
van indrukken
Niemand zal ooit weten wie van de twee
dit gedicht schreef,
wie, door muren op te trekken, verkoos
om droefheden gevangen te zetten
op een blad dat met stiltes
verzegeld werd.
|